Het kan verkeren. Vorig jaar een unaniem door alle raadsfracties aangenomen begroting. Dit jaar een heel ander geluid. Brand in de geldkist van Roerdalen. Onzekere tijden. De jaarlijkse rituele dans. De realiteit van vandaag. De veranderende overheid. Dat zijn de eerste zinnen uit de bijdragen van de raadsfracties. Niets is minder waar. Deze begroting is in deze onzekere tijden totaal anders dan we gewend zijn.

Ons Roerdalen en de VVD leggen de verantwoordelijkheid voor deze niet sluitende begroting grotendeels bij het College en de coalitiepartijen in deze raad. Wij zijn het daar niet mee eens. Het is een feit dat deze niet sluitende begroting vooral wordt veroorzaakt door externe, dus niet door dit college en raad beïnvloedbare factoren. De landelijke overheid legt steeds meer taken bij de gemeentelijke overheid, vergeet daarbij de daarbij behorende euro’s te leveren en kort de gemeente op de jaarlijkse rijksbijdragen. Dit jaar komt daar een wereldwijde pandemie met grote financieel-economische en sociale opgaven en uitdagingen bij. 

Onze aanpak is tweeledig. We blijven bij het kabinet aandringen op een betere verdeling van het geld dat we van de rijksoverheid krijgen, maar steken ook de hand in eigen boezem. We gaan niet bij de pakken neerzitten en gaan aan de slag. Heel bewust kiezen we voor een meerjarige en onorthodoxe aanpak. Dat doen we samen. Gemeenteraad, ambtelijke organisatie en college.

Ons Roerdalen kiest voor niet alledaagse acties. Het CDA spreekt over het bouwen aan een Roerdalen 3.0. Roerstreek Lokaal! zet in op zakelijkheid, risicobeheersing en resultaatgerichtheid, de PvdA blust de brand en Democraten Roerdalen wil niet potverteren. In de bijdrage van de VVD lezen we (helaas) bijna niets over de manier waarop zij een bijdrage wil leveren aan onze gezamenlijke opgave en uitdaging voor komende jaren.

Dit college kiest er heel bewust voor het huidige beleid niet te wijzigen. We kiezen er dan ook voor voort te bouwen op de afgelopen jaren bereikte resultaten. We kiezen heel bewust voor het delen van verantwoordelijkheid met de gemeenschap, het (verder) verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening en communicatie, deregulering en het handelen vanuit het ‘ja mits principe’. Kortom: we kiezen voor een andere overheid.

Daarnaast kiezen we er voor buiten de gebaande paden te treden. Hierbij denken we aan de omvorming van het sociaal domein en het investeren in projecten die een financieel voordeel opleveren. Dat vraagt van de ambtelijke organisatie en college om creativiteit en het door het CDA genoemde omdenken. Gelijktijdig kiezen we er voor om extra inzet te plegen op een verdere verlaging van de organisatiekosten én een verlaging van kosten verbonden aan de samenwerking met externe partners in gemeenschappelijke regelingen. Daarnaast zetten we in op risicobeheersing en het sturen op resultaat. In de reguliere planning en control cyclus informeren we de raad op inhoud en (financieel)resultaat. Mocht daartoe aanleiding zijn dan sturen we bij. De suggestie van Ons Roerdalen om de Jeugdzorg en de wet sociale werkvoorziening eenzijdig terug te geven aan het rijk vinden wij niet realistisch. Dat geldt ook voor de inkomenspositie van gepensioneerden. Wij zijn en blijven van mening dat dit keuzes zijn die in Den Haag worden gemaakt. Ons Roerdalen stelt dat het College met een grote boog om de pensioenkwestie heen loopt en daarmee de gepensioneerden in de kou laat staan. Niets is minder waar. Wij hebben dit onderwerp aangekaart bij de VNG die namens de gemeente optreedt in dit soort landelijke kwesties. Zij zien hierin voor zichzelf geen rol weggelegd en verwijzen eveneens naar de landelijke politiek. Dat neemt niet weg dat wij in ons armoedebeleid wel aandacht hebben voor de inkomenspositie van kwetsbare ouderen. Wij komen daar later in onze reactie op terug.

Zowel VVD als OR geven aan dat er binnen de vastgestelde budgetten/begroting gewerkt moet worden. Ze willen geen overschrijdingen die gedekt moeten worden uit de algemene reserves. Ons Roerdalen doet een aantal voorstellen waar wij later in deze reactie op terug komen. Wij dagen met name de VVD uit aan te geven op welke posten bezuinigd moet worden om ons gezamenlijke doel - een sluitende begroting - te realiseren.

Eerste termijn Jan den Teuling

Krachtige dorpen – programma 1

Nog dit jaar willen we in deze raad het Dorpshuis in Herkenbosch bespreken. Ook wordt u nog dit jaar geïnformeerd over de plannen van het burgerinitiatief in Vlodrop en kunnen we in het eerste kwartaal van het volgende jaar ook over  het dorpshuis Vlodrop een besluit nemen. Daarmee is het accommodatiebeleid zoals dat door de raad is vastgesteld uitgevoerd en kunnen we verder. Zoals afgesproken gaan we daarna aan de slag met beide buitenzwembaden en de jeugd- en buurthuizen. Ten aanzien van beheer en exploitatie van beide zwembaden zijn we nog in gesprek met geïnteresseerde partijen. Als antwoord op de vraag van de PvdA en Roerstreek Lokaal! zeggen wij toe dat wij een eventuele sluiting van de buitenzwembaden aan de raad zullen voorleggen.

Participatie, ondersteuning en zorg – programma 2

Democraten Roerdalen vraagt specifiek naar de voortgang met betrekking tot het ouderenbeleid. Juist omdat we op zoek waren naar persoonlijk contact zijn we, na een succesvolle start, als gevolg van corona beperkt in het uitvoeren van de in het jaarplan opgenomen plannen. Zodra dit weer mogelijk is pakken wij dit weer op. Bij het vaststellen van het jaarplan 2021 zullen we u hierover, net als over de uitgaven 2020, informeren.

Economie, Natuur, Toerisme, Cultuur en Duurzaamheid – programma 4

We zijn het volledig met de PvdA eens dat we het groen in Roerdalen moeten behouden en dat we de juiste balans moeten vinden in de versterking van de natuur en biodiversiteit en het gebruik door de mens. Dat is het uitgangspunt in de opgestelde visie waarin we aangeven hoe we de Meinweg verder willen ontwikkelen. Samen met alle betrokkenen (waaronder ook natuurorganisaties en IVN) zoeken we – met respect voor de natuur - naar de juiste balans tussen beleving (niet uitwonen!) en bescherming. Diezelfde balans moeten we ook vinden bij de suggestie om zoveel mogelijk bomen te planten binnen de bebouwde kom. In het kader van duurzaamheid en hittebeperkingen snappen we de opmerking. maar daar waar de PvdA voorstelt meer bomen te planten bereiken ons in toenemende mate klachten van onze inwoners die overlast ervaren van diezelfde bomen. 

Met betrekking tot het ruiternetwerk werken we in de Euregio intensief samen met onze Duitse buren en wordt onderzocht hoe we de door de PvdA genoemde verschillen in regelgeving kunnen oplossen. In dit kader vinden wij het voorstel van Ons Roerdalen om in de nabijheid van het oude recreatiepark Elfenmeer een hippisch evenemententerrein in te richten een interessante en leuke optie.

We onderschrijven de gedachte van Democraten Roerdalen dat goed onderhouden fiets- en wandel knooppuntenroutes de hele gemeente moeten omvatten. Binnen de door Democraten Roerdalen getoonde financiële realiteitszin blijft onze aandacht gericht op een volledige ontsluiting van de 6 dorpen in Roerdalen.

Democraten Roerdalen stelt een aantal vragen over de regionale samenwerking. Begin dit jaar heeft er een SML bestuursconferentie plaats gevonden. Tijdens deze bijeenkomst zijn internationale werknemers, een meer intensieve samenwerking met Noord Limburg als een regionale gebiedsontwikkeling als prioritaire opgave benoemd. Daarnaast is afgesproken dat er wordt gewerkt aan een SML 2.0 waarin er heel concreet wordt gewerkt aan een nieuwe structuur die moet leiden tot een meer resultaat gerichte aanpak. De prioritaire opgaven zijn in de verschillende werkvelden ambtelijk en bestuurlijk uitgewerkt en worden nog dit jaar ter beoordeling aan het nieuwe netwerkberaad voorgelegd.

Ondanks het feit dat we over een beperkt areaal bedrijventerrein beschikken zijn we nog steeds aandeelhouder van OML. Dit houdt in dat we in tegenstelling tot samenwerkingsverbanden in een gemeenschappelijke regeling geen jaarlijkse financiële bijdrage leveren. Wel delen we mee in winst en verlies van de BV. Kortom: het economisch nut is beperkt, er is géén sprake van een jaarlijkse bijdrage en we delen in winst en verlies van de BV. Zoals u in de risicoparagraaf hebt kunnen lezen is het financiële risico klein.

Zoals u in de onlangs verstuurde raadsinformatiebrief hebt kunnen lezen is de gevraagde financiële bijdrage voor Keyport terug gebracht tot een bedrag van € 51.000 per jaar. Daarmee is er gehoor gegeven aan de wens van de verschillende gemeenteraden waaronder die van Roerdalen. 31 Roerdalense bedrijven hebben deelgenomen aan een van de verschillende Keyport projecten. Deze projecten hebben als belangrijkste doel ondernemers te helpen hun bestaanszekerheid te vergroten. Een van die voor Roerdalen belangrijke projecten betreft Indusym. Dat is een project waarin op een praktische wijze afvalstromen op regionale schaal in kaart worden gebracht en het afval van het ene bedrijf wordt gebruikt als grondstof voor het andere bedrijf.

Bestuur, organisatie en dienstverlening – programma 7

Met name Ons Roerdalen, Democraten Roerdalen gaan uitgebreid op dit onderdeel in onze begroting. Ook Roerstreek Lokaal! gaat hier op in.

Met name Ons Roerdalen wil flink snijden in de eigen organisatiekosten en de Roerdalense bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Alhoewel we de afgelopen jaren al fors op onze eigen organisatiekosten hebben bezuinigd zijn we het daar mee eens.  Een verlaging van 10% op onze eigen organisatiekosten en de bijdrage aan gemeenschappelijke regelingen  vinden wij echter niet realistisch.

In dit kader merken wij op dat het college bij het behandelen van begrotingswijziging 2021-1 van de MER het college heeft voorgesteld te komen tot een bezuinigingsopdracht van 7,2%. Daarnaast verwachten wij dat de  gemeentelijke bijdrage van de Westrom de komende jaren fors daalt. Ons Roerdalen wil de bezuiniging van 10% op onze eigen organisatie realiseren door te stoppen met inhuur. Dit vinden wij niet realistisch. We huren gericht menskracht in om langdurig zieke medewerkers te vervangen of vacatures tijdelijk in te vullen of voor tijdelijke projecten.  Dat gaat dus over reguliere taken. Daarnaast huren we soms specifieke kennis in die we maar af te toe nodig hebben. Stoppen met inhuur betekent dat op willekeurige plekken in de organisatie gaten vallen en taken niet meer kunnen worden uitgevoerd. Dat is zeer onwenselijk omdat dat direct gevolgen heeft voor de dienstverlening aan onze inwoners. Uiteraard zijn we kritisch op de noodzaak van inhuur en zoeken altijd naar mogelijkheden om knelpunten intern op te lossen.

Democraten Roerdalen vraagt of ambtelijke organisatie bij de door het College voorgestelde bezuiniging van € 690.000 op de MER en onze eigen organisatie wel op haar taken voldoende toegerust en slagvaardig blijft. Ons antwoord hierop is volmondig ja! Dat vraagt ook iets van onze organisatie. Daarom stellen we voor een bedrag van € 1.000.000 te reserveren waarmee de organisatie verder lean wordt ontwikkeld – waardoor, en dat als antwoord op de vraag van Roerstreek Lokaal!, werkprocessen worden vereenvoudigd, taken vervallen en de totale omvorming wordt gerealiseerd. Een van de in deze ontwikkeling genoemde accenten is het verleggen van verantwoordelijkheden in meer zelfsturende teams. Zo kunnen onze medewerkers meer autonoom functioneren en wordt er in een hiërarchische lijn (nog meer) gestuurd op resultaat en risicobeheersing. In de reguliere planning en control cyclus zullen we de raad over de besteding van genoemde reserve en het daaraan gekoppelde resultaat blijven informeren. Daarmee geven we ook antwoord op de vraag van Roerstreek Lokaal!

Eerste termijn Eugenie Cuijpers

Onzekere tijden

Het zijn onzekere tijden. Daar hoeven we allemaal niet omheen te draaien. We schrijven, als college, onze eerste termijn, in een tijd waar de tweede golf Corona in volle omgang om ons heen grijpt. Iedereen leeft in onzekerheid. Hoe lang gaat het nog duren, welke maatschappelijke en economische effecten heeft deze tweede golf? Hoe gaan we ermee om? Hoe ervaren onze inwoners deze tweede golf? De effecten van toenemende werkeloosheid zijn zichtbaar, ondernemers en verenigingen hebben het moeilijk en er is een toenemende eenzaamheid.  Allemaal maatschappelijke problemen waar we onze schouders onder moeten zetten. Welke financiële gevolgen deze pandemie heeft weten we ook nog niet. Welke compensatie, in de kosten krijgen we van het Rijk? We hebben voorschotten van het Rijk gekregen om Corona gerelateerde uitgaven mee af te dekken, maar deze zijn nog niet afgezet tegen de werkelijke lasten want die zijn nog niet volledig in beeld.  We zullen hier duidelijkheid in geven, tijdens de planning en control cyclus (RL!).

Omvorming Sociaal Domein


Programma 1: Krachtige dorpen

Programma 2: Participatie, ondersteuning en zorg

Vijf jaar geleden zijn tal van taken in het sociaal domein gedecentraliseerd naar gemeenten. Sinds die tijd zijn we nu voor een heel groot deel verantwoordelijk geworden voor zorg, jeugd en werk. Deze zijn vastgelegd in de WMO, Jeugdwet en Participatiewet.

Was het een goed idee? Wat kan er beter?

Hoe het allemaal moest dat wisten we 5 jaar geleden nog niet maar het was een feit dat we het moesten gaan regelen en dat het ook goedkoper moest. Zijn de verwachtingen uitgekomen?  De uitgaven en inkomsten zijn zeker niet in balans.

Fors oplopende financiële tekorten noodzaken ons tot een andere aanpak van het sociaal domein. We staan nu voor een grote uitdaging “De omvorming van het Sociaal Domein”.

Het doel is: Het dichtbij en effectief organiseren van zorg en ondersteuning voor inwoners van Roerdalen. Afgestemd op de behoefte van inwoners en de ontwikkelingen in de kernen.

Kortom: meer passende hulp, minder verkokering, kostenbesparing en behoud van de sociale samenhang.

Dit gaan we doen in 2 belangrijke onderdelen:

  1. Sturen van vele vormen van verwijzing naar 1 toegang via het Sociaal Team Roerdalen.
  2. Nieuwe laagdrempelige vormen van hulp en preventief aanbod (basisondersteuning), makkelijk toegankelijk voor onze inwoners en uitgaande van de basisprincipes van Positieve gezondheid.

Een belangrijk instrument waar we sinds kort gebruik van kunnen maken is de Arrangementenmonitor. Deze monitor is een “interactief dashboard” en is bedoeld als ondersteuning bij het maken van analyses, beleidsvorming en evaluatie van de transformatie en de kerngerichte aanpak van het Sociaal team Roerdalen. Er wordt op kernenniveau gegevens vrijgegeven met betrekking tot aantallen indicaties en kosten van gemeentelijke maatwerkvoorzieningen (WMO, Jeugd en Participatiewet). Deze worden op kernenniveau gepresenteerd en geanalyseerd. Dit is een combinatie van gegevens van de gemeente , zorgverzekeraar, sociale zekerheid, GGD, CBS gezamenlijk met demografische kenmerken.

Dit is een goede ontwikkeling maar nog niet genoeg. We zullen ook fors moeten bezuinigen. RL! Vraagt om een zakelijke aanpak. Deze zakelijke aanpak hebben we gezocht in het feit dat we de zorgaanbieders een korting opleggen van 10%. Dat betekent meer kwaliteit met minder geld vanuit de regionale samenwerking MLO. Zorgaanbieders leggen vernieuwende plannen voor.

Verder gaan we met onze zorgaanbieders in gesprek en leggen zo nieuwe afspraken vast. Aan de hand van het “Zorginnovatie platform” is deze relatie gelegd. We hebben als doel dat de aanbieders hun facturatie beter stroomlijnen, zodat we eerder inzicht krijgen in de prognose van uitgaven en deze eerder kunnen bijsturen. We vinden ook dat  het aantal aanbieders fors terug moet. 150 aanbieders binnen het Zorgdomein zijn er echt te veel.

Als we kijken naar het huishoudboekje van de zorg moeten we constateren dat we vanaf 2015 het niet redden met het geld wat het Rijk ons uitbetaalt. We hebben veel jeugdigen in de speciale Jeugdzorg en die kosten heel veel geld. Aan de hand van een kwantitatief onderzoek 2017 hebben gekeken naar de oorzaken en die liggen toch vaak aan de voorkant ( thuissituatie, financiële problemen). Door preventief zorg in te zetten in een vroeg stadium (denk aan een project als de orthopedagoog) hebben we al veel doorstroming naar dure zorg kunnen voorkomen (DR). Toch hebben wij niet altijd invloed op onze inwoners met een hulpvraag. Mensen kiezen hun eigen weg, waar ze met hun probleem naar toe gaan.  Deze inwoners verdienen onze hulp en daar hebben ze recht op (zorgplicht).

We richten de toegang slimmer in, namelijk:

  1. Door 1 Sociaal team voor heel Roerdalen.
  2. Door met huisartsen de verbinding tussen de huisartsenpraktijk en Sociaal team te versterken.
  3. Door het gesprek te voeren met de zorgaanbieders.
  4. Door op onze eigen begroting te korten.

Hiermee werken we aan een structurele besparing, ook op Jeugdzorg en WMO zodat we in 2024 geen tekorten meer hebben op zorg en ondersteuning.

RL! vraagt ook of er een plan B is, mochten de bezuinigen niet lukken? Deze omvorming heeft tijd nodig, heel veel tijd. Het vergt van onze inwoners een andere manier van denken maar ook de organisatie van deze omvorming is niet eenvoudig. Het betekent dat we onze zorg, door het Sociaal Team, in Roerdalen weer anders benaderen, om de maatschappelijke problemen die er nu zijn anders aan te pakken. Kunnen we deze problemen niet aanpakken, en ook niet kerngericht, dan rest ons nog maar 1 ding: Fors ingrijpen op een onorthodoxe manier, gewoon geen zorg meer leveren waar we als gemeente verantwoordelijk voor zijn. Of het schrappen van alle taken die niet wettelijk verplicht zijn. Dat betekent dat we alle lokale maatschappelijke voorzieningen niet meer faciliteren. Dit heeft als gevolg dat onze inwoners niet meer de zorg krijgen die ze nodig hebben. Dat is niet wat het college wil!!! We staan volledig achter de “omvorming”. We zullen de raad in de Planning en control cyclus op de hoogte houden van de ontwikkelingen (DR). Daarbij zullen we op geschikte momenten de raad ook informeren via raadsinformatiebrieven en bijeenkomsten. ( indien nodig interactief, zoals de bijeenkomst van 15 oktober jl.)

Democraten Roerdalen schrijft dat het Sociaal team een grote rol krijgt binnen de Roerdalense samenleving. En dat dit een groot empathisch vermogen vergt. Dat is zeker waar. Ieder lid van het Sociaal team heeft zijn eigen specialisme. De samenwerking tussen de sociale partners is intensief. Men maakt gebruik van elkaars expertise en bespreekt in het team, casuïstiek. Verder is er ruimte voor training en intervisie.

Ondanks dat we leven met de beperkingen van Corona heeft het Sociaal team besloten om de fysieke spreekuren door te laten gaan. Dit geeft ook de ruimte om meer bekendheid te geven aan het Sociaal team.

Abonnementstarief: het abonnementstarief heeft een aanzuigende werking. Veel meer mensen maken gebruik van de WMO voorzieningen. We zien een fikse stijging in de kosten, waar voor we maar gedeeltelijk gecompenseerd worden door het Rijk.

Het klopt dat we tijdens het keukentafelgesprek toch ook wat meer sturen op zelfredzaamheid. Alleen het stellen van criteria ’s kan niet binnen onze regelgeving. Maar  het leert ons wel om goed individueel onderzoek te doen. En krijgt iedereen de hulp die ze echt nodig hebben.

Pilot orthopedagogen: ervaring leert ons dat dit een positief effect heeft. Kinderen belanden minder snel in Jeugdhulpverleningstrajecten omdat men in een vroeg stadium preventief ( op school en in de klas)  kan signaleren en aanpakken.

Een evaluatiemoment van deze aanpak is komende december. Dit is een bestuurlijk rapport van Stichting Swalm en Roer. Dit zal dan in januari 2021 met de raad gedeeld worden.

Hoe houden we onze inwoners betrokken: PvdA wijst het college erop dat het zeer belangrijk is om onze inwoners betrokken te houden. En dat willen wij als college natuurlijk ook. We proberen zoveel mogelijk informatie te delen binnen de mogelijkheden die er nu zijn. Dit gebeurd via allerlei kanalen in de vorm van sociale media, OR6 en nieuwsbulletins die we versturen en in de bus laten vallen bij onze inwoners. Het is even niet mogelijk om fysieke bijeenkomsten te organiseren.

Er is een mooi initiatief voor onze jeugd gaande. Namelijk het project “de bus”. Jongeren zijn samen met de jeugd -en jongerenwerkers bezig om een bus in te richten naar de wensen van de jongeren. Deze gaat fungeren als ontmoetingsplek. Er is al veel gebeurt. Sloopwerkzaamheden zijn in volle gang. Het jeugd -en jongerenwerk wil, als het weer mogelijk is, workshops organiseren voor de jeugd zodat ze leren timmeren en verven. Dus de bus staat even in de winterstalling maar komt er weer uit zo gauw het mogelijk is.

Voor extra informatie over de “Omvorming van het Sociaal Domein”, wil ik verwijzen naar de presentatie over dit onderwerp(externe link). Deze informatie is gedeeld op de raadsinformatie van afgelopen 15 oktober. Let op: openen met Firefox of Chrome (niet met internet Explorer).

Eerste termijn Monique de Boer

Veilige dorpen – programma 3

Er wordt aandacht gevraagd voor de woninginbraken in onze gemeente (DR).

De woninginbraken splitsen we in inbraken in woningen en inbraken in garages/schuren. Inbraken in woningen hebben een hoge prioriteit omdat de impact hiervan op de inwoners groot is. Er bleek vervolgens een toename te ontstaan van inbraken in schuren. Daar is extra aandacht aan gegeven tijdens de surveillance- en wijkdiensten. We zien al vanaf het vierde kwartaal 2019 tot en met het tweede kwartaal 2020 een afname van diefstal uit woningen en uit garages/schuren. Zowel landelijk als lokaal. Het lijkt erop dat doordat mensen meer thuis blijven vanwege Corona ook het aantal inbraken is afgenomen.

Het aantal Halt zaken is niet zo sterk gestegen als Democraten Roerdalen stelt. Op de website www.waarstaatjegemeente.nl staan de cijfers van HALT per 10.000 jongeren. De gemeente Roerdalen heeft geen 10.000 jongeren. Deze cijfers zijn geëxtrapoleerd naar 10.000 jongeren en geven daarom een vertekend beeld. Uit onze cijfers van HALT blijkt dat er in de eerste 10 maanden van 2020 slechts 6 jongeren zijn aangemeld door Boa en politie. De lichte stijging zou veroorzaakt kunnen worden door de uitbreiding van de Boa-capaciteit. Wij zien in het Halt-traject nog steeds een effectieve manier om de jeugd aan te zetten tot beter gedrag en zullen dus hiermee doorgaan.

Wat betreft het onveiligheidsgevoel merken wij op dat we hier praten over subjectieve gevoelens van inwoners. Daarom zijn deze moeilijk door ons beleid te beïnvloeden. Wij proberen zo goed mogelijk voorlichting te geven, gericht op zelfredzaamheid van onze inwoners. Objectief gezien leven we veiliger dan ooit tevoren en hebben we de risico’s -via de prioritering die we in de Veiligheidsregio hebben gemaakt- steeds beter in beeld. ‘Natuurbranden’ heeft bv een hoge prioriteit gekregen.

Wat betreft de aanrijtijden bij Prio 1-meldingen door de politie mag bekend worden verondersteld, dat deze aanrijtijden in een landelijk gebied hoger zijn dan in geconcentreerde stedelijke gebieden. We verwachten echter wel enige verbetering op dit punt. In het verleden moest de politie handmatig aangeven, dat ze ter plekke waren gearriveerd. Pas dan stopte de teller van de aanrijtijd. Dit melden werd in de hectiek wel eens vergeten, omdat direct hulp geboden moest worden. Onze politie beschikt nu over een gevisualiseerd systeem in de auto, waarbij het meldsysteem geautomatiseerd is.

Democraten Roerdalen merken op dat Boa’s en politie afgelopen jaar meer zichtbaar in de wijken waren en vragen zich af of hierdoor meer zaken opgelost zijn? Zichtbaarheid in de wijken en oplossen van zaken, zijn twee verschillende dingen. Zichtbaarheid heeft vooral een preventief effect en kan zorgen voor een veilig gevoel. Er wordt daarentegen juist veel ‘opgelost’ vanachter de computer. Informatie wordt uitgewisseld tussen de basiseenheden en gespecialiseerde teams. Het voorkomen van aanslagen bv vindt plaats door digitaal te lezen, te koppelen en verbanden te leggen. Daarnaast maakt Cybercrime ook in onze gemeente een enorme vlucht. Er vindt op een steeds geraffineerdere manier Whats App-fraude plaats. We vragen hier met voorlichting zoveel mogelijk aandacht voor.

De PvdA informeert naar de werkwijze in het Damoclesbeleid en de gevolgen daarvan voor de bewoner. Iemand die een hennepplantage in zijn woning heeft, loopt het risico dat de burgemeester (geen collegebevoegdheid) zijn of haar woning tijdelijk sluit door middel van een last onder bestuursdwang. Wij hebben dit in Limburg breed bekend gemaakt, zodat ieder hiervan op de hoogte is of kan zijn. Een woning kan volgens ons Damoclesbeleid bij een hennepplantage voor de duur van 3 maanden worden gesloten. Deze maatregel is vooral ter bescherming van de omwonenden, omdat een plantage brandgevaarlijke situaties oplevert en op die manier wordt bewerkstelligd dat het pand uit het criminele circuit gehaald wordt. Het is niet bedoeld als strafmaatregel. De burgemeester past het Damoclesbeleid nooit voetstoots toe. De betrokkene wordt altijd gehoord en in ieder geval volgt een individuele beoordeling, waarbij aansluiting wordt gezocht bij de heersende jurisprudentie. De rechter toetst streng, omdat het niet om een lichtzinnige maatregel mag gaan.

Het is niet direct inzichtelijk wat het sluiten van een pand op de lange termijn met de (voormalig) bewoner doet. Sommige bewoners zitten na het aantreffen van drugs (langdurig) gedetineerd, ze verhuizen naar een andere gemeente of verdwijnen compleet uit beeld. Verder spelen privacyoverwegingen een rol waardoor niet wordt bijgehouden waar mensen verblijven.

De vraag hoe we de meldingsbereidheid op het gebied van ondermijnende criminaliteit kunnen verhogen (PvdA) vraagt om een tweeledige aanpak: regelmatige communicatie en zichtbaarheid van een daadwerkelijke aanpak van ondermijnende criminaliteit. We hanteren de volgende methodes:

Via berichtgeving in columns, op onze sites en via campagnes van het Riec vragen wij regelmatig aandacht voor het signaleren en melden van misstanden. Zo proberen we het bewustzijn van de gevaren van ‘erin sluipende criminaliteit’ bij onze inwoners te vergroten. Eind 2019 hebben we een bijeenkomst georganiseerd voor de beheerders van WhatsApp buurtpreventie-apps. Daar is onder meer een terugkoppeling gegeven over politiecijfers, maar ook een presentatie over het thema ondermijning en het herkennen én melden van bijvoorbeeld hennepplantages of drugslaboratoria.

Regelmatig voeren wij controles uit. De gemeente controleert dan in samenwerking met partners zoals politie of Belastingdienst woningen en loodsen. De zichtbaarheid van deze veiligheidspartners gezamenlijk in de wijken, maar ook het communiceren van eventuele uitkomsten laat zien, dat de gemeente optreedt tegen ondermijnende criminaliteit.

Inwoners weten ons steeds beter te vinden. Via Fixi of MMA (Meld Misdaad Anoniem) worden ook met regelmaat op een laagdrempelige manier meldingen gedaan van bijvoorbeeld drugsgebruik of drugsoverlast.

Momenteel hebben de politie en Boa’s veel extra werk aan het handhaven van Coronamaatregelen.

Eerste termijn Jan Smits

Krachtige Dorpen - programma 1

In antwoord op de vraag van DR over het huisvestingsplan onderwijs kunnen wij berichten dat de planning is om het IHP in het eerste kwartaal 2021 voor te leggen aan de raad. De planontwikkeling voor de scholen in Vlodrop en Posterholt wordt parallel aan het IHP voorbereid. Na besluitvorming zetten we het proces in Posterholt inhoudelijk en samen met het schoolbestuur voort.

In Vlodrop wordt de planontwikkeling voor de school ook voorbereid en is deze gekoppeld aan de ontwikkeling van de integrale dorpsaccommodatie. Hierover wordt de raad voor het einde van dit jaar geïnformeerd.

Economie, Natuur, Toerisme, Cultuur en Duurzaamheid – programma 4

Democraten Roerdalen vraagt naar de stand van zaken van de gebiedsontwikkelingen. Het project Herkenboscherbroek is qua uitvoering afgerond. De overdracht van gronden en beheer vanuit de Provincie Limburg heeft echter nog niet plaatsgevonden. Momenteel loopt er een pilot in het gebied, uitgevoerd door de Provincie Limburg, om het beheer kostenneutraal uit te kunnen voeren. Wanneer dit project succesvol verloopt, zal de grond en het beheer overgedragen worden aan de gemeente.

Het ruilverkavelingsproject ‘Schil van Montfort’ bevindt zich momenteel in de opstartfase. Op initiatief van de LLTB vinden er momenteel gesprekken plaats tussen grondeigenaren, waar de gemeente Roerdalen ook bij betrokken is. Naar verwachting zal dit project eind 2021 afgerond worden.

In het gebied Flinke Ven is een ruilverkaveling (op initiatief van de Provincie Limburg) momenteel nog niet concreet. Wel heeft de gemeente Roerdalen de laatste twee jaren veel grond in dit gebied pachtvrij kunnen maken, wat een eventuele kavelruil in de toekomst makkelijker maakt.

Als er in het kader van de realisatie van het fietspad aan de Rothenbacherweg ontwikkelingen zijn (DR) wordt de gemeenteraad uiteraard op de hoogte gehouden.

Wij zijn het eens met de opmerking van DR dat goed onderhoud en uitstraling de toeristische en recreatieve mogelijkheden versterkt voor wandelaars en fietsers door de hele gemeente. Dit heeft continu onze aandacht, uiteraard wel binnen de financiële kaders die jaarlijks gesteld worden.

DR vraagt ook naar de haalbaarheid van een herstructureringsfonds. Het eerste idee achter het herstructureringsfonds was om deze te voeden vanuit middelen die worden gegenereerd uit de beleidsregel Woningbouwcompensatie 2019 (met andere woorden: het samengaan van de voorziening woningbouwcompensatie en het beoogde herstructureringsfonds). Vanwege het unaniem aangenomen amendement waardoor de voorgestelde compensatiebedragen grotendeels verlaagd zijn naar €0 vindt er feitelijk geen voeding van het fonds plaats. Ons idee is nu om, na vaststelling van de omgevingsvisie, vanuit de bijbehorende projectenlijst een koppeling te maken met de (nieuwe) nota grondbeleid. We willen dan van daaruit middelen generen en spelregels om middelen uit het fonds te kunnen halen. Dit wordt in 2021 verder uitgewerkt.

In het kader van investeren om te renderen maken bijna alle fracties opmerkingen. DR vraagt of een energiepark op de Meinweg tot de mogelijkheden behoort. De VVD geeft aan dat we niet op de stoel van een ondernemer moeten gaan zitten en ziet dit als vorm van meer of minder machtsmisbruik. Ons Roerdalen stelt vragen bij het eventueel zelf ontwikkelen van een energiepark en geeft aan dat we hiervoor energie-coöperaties hebben. Daarnaast heeft OR andere ideeën bij investeren om te renderen. RL! vraagt zich af of de geschetste rendementen reëel zijn en stelt dat de echte durfinvesteerders hun slag al geslagen hebben.

In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat er velen mogelijkheden zijn om rendement te halen uit investeringen. Rendementen hangen af van het te lopen risico. Er zijn in den lande al meerdere voorbeelden van gemeenten die op één of andere manier rendement halen uit hun investeringen. Daar sluiten wij bij aan. Als we het wiel niet zelf hoeven uit te vinden gaan we dat ook niet doen. Wij waken er in ieder geval voor om op de stoel van de ondernemer te gaan zitten in reactie op de opmerking van de VVD. Zoals OR stelt zijn energie-coöperaties inderdaad een mogelijke partij die energieparken in samenspraak met andere partijen kunnen ontwikkelen, aanleggen en exploiteren. Als gemeente kunnen we hierin investeren, wat een bepaald rendement oplevert en waarbij het risico van de gemeente normaliter beheersbaar is. Een mooi voorbeeld uit onze directe omgeving is een mogelijk windmolenpark in Echt Susteren. Een park dat ontwikkeld wordt voor rekening en risico van de gemeente. Ervaringscijfers van deskundigen spreken van een rendement tussen de 10% en 15%, waarbij zoals gesteld ook het nodige risico aan kleeft. Kosten van inhuur van mankracht en deskundigen worden uiteindelijk verdisconteerd in het project (OR). Een dergelijk project behoort tot de mogelijkheden waarbij het aan de gemeenteraad is te bepalen of risico en rendement in verhouding staan. Concrete voorstellen worden uiteraard aan de raad voorgelegd.

Mogelijke locaties van een energiepark (windmolens en/of zon) worden binnenkort in samenspraak met uw raad in beeld gebracht. Dit in reactie op de opmerking van DR. De bewuste afweging maken tussen opbrengst en meerwaarde van schaarse grond waarover de PvdA schrijft is één van de criteria in de besluitvorming.

We kunnen, om rendement te creëren, uiteraard ook investeren in onze verbonden partijen zoals de VVD stelt. We hebben dit bijvoorbeeld gedaan bij Enexis. Opgemerkt hierbij kan wel worden dat het rendement een stuk lager is, waarbij het risico ook navenant lager is. Het is ons bekend dat WML in een traject van herfinanciering zit. Een dergelijke concrete vraag ligt echter nog niet voor. Het bepalen van een rendement is derhalve nog niet mogelijk.

Rendement van deelname zorgt, afhankelijk van de looptijd van een project voor structurele inkomsten. Windmolens en/of zonneweides leveren daarnaast, indien geëxploiteerd door derden, OZB inkomsten op.

Ons Roerdalen heeft nog andere ideeën om de economie te versterken en daarmee inkomsten te genereren en spreekt over een hippisch evenemententerrein. Het is het college niet geheel duidelijk of we dit zelf zouden moeten ontwikkelen, anders levert dit voor de gemeente direct alleen OZB opbrengst op. Indirect levert dit voor een gemeente weliswaar meer op maar dat is niet het uitgangspunt geweest voor deze begroting. Wij zien het initiatiefvoorstel met belangstelling tegemoet. Datzelfde geldt voor een goed ondernemersklimaat om ondernemers te prikkelen zich in Roerdalen te vestigen. We hebben als gemeente weliswaar weinig bedrijfslocaties waar ondernemers zich kunnen vestigen, maar ook hier levert dit voornamelijk OZB op als direct rendement.

Het doet ons deugd dat Roerstreek Lokaal! de aanpak om te komen tot een nieuwe omgevingswet weet te waarderen, maar vraagt wel om meer ambitie en innovatie waarbij ze tevens aangeven dat dit niet perse de stippen op de horizon zijn. De nieuwe omgevingswet en bijbehorende visie wordt interactief aangepakt samen met de raad, een groep stakeholders en inwoners. De signalen die we horen bij de diverse partners leiden wat het college betreft  tot een rode draad waarop de visie wordt gebaseerd. Ook hier geldt “Samen Doen”.

Woonomgeving – programma 5

Democraten Roerdalen vraagt of het focussen op terugdringen van onze woningvoorraad krimp niet in de hand werkt. De focus ligt niet bij het terugdringen van de woningvoorraad maar ligt momenteel bij de uitvoering van principeverzoeken en plannen om te bouwen. De provincie heeft aangegeven dat de directe koppeling tussen de opgave voor het terugdringen van de planvoorraad en het versterken van kwalitatieve planvoorraad van elkaar worden losgekoppeld maar dat aandacht en afbouw van planreductie noodzakelijk blijft. Dat betekent dus niet dat er lukraak gebouwd kan worden omdat de in de structuurvisie wonen gemaakte afspraken van kracht blijven. Bij de behoefte aan woningen moet de gemeente ook rekening blijven houden met toekomstige demografische ontwikkelingen. Democraten Roerdalen verwijst ook nog naar de beleidsregel wonen. In 2019 is deze beleidsregel door de gemeenteraad, middels een unaniem aangenomen amendement, aangepast en is voor woningen waar weinig tot geen behoefte een compensatiebedrag ingesteld.

DR vindt het voorbarig om nu al verdunningsgebieden aan te wijzen. We zetten in op zowel herstructureren (verdunnen) als nieuwbouw. Gelet op de meest recente huishoudensprognoses moeten we ervan uitgaan dat het aantal huishoudens in 2050 is afgenomen. Het is daarom van belang om vooruitlopend op deze krimp en andere opgaven (bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid; voor een aantal woningen uit de jaren  50 en 60 zijn de verplichte verduurzamingsmaatregelen te kostbaar t.o.v. de woningprijs) ook al herstructureringsgebieden in deze omgevingsvisie aan te wijzen. Zodat we plannen kunnen gaan maken op de wijze waarop een herstructurering en transformatie van de woningvoorraad plaats kunnen vinden. Als bijkomend voordeel  kan worden opgemerkt dat we als gemeente in voorkomende gevallen juridisch sterker staan als je deze gebieden aanwijst op het moment dat je meer bouwt dan de toekomstige behoefte. Je hebt dan immers wel al rekening gehouden met krimp. Het fysiek herstructureren zal echter pas later plaatsvinden. Hiervoor beschikken we nu ook niet over middelen.

DR vraagt verder wanneer de eerste woningen gebouwd gaan worden in het Holsterveld. Momenteel zijn we bezig te onderzoeken welk woningbouwprogramma het beste gerealiseerd kan worden. Hierbij nemen wij de, door de gemeenteraad in september aangenomen motie, inzake een mogelijk zwaarder woningbouwprogramma, in de overwegingen mee. Na een stedenbouwkundige schets kan vervolgens de grondexploitatie in beeld worden gebracht. Grondverkoop en vergunningverlening kan dan naar verwachting eind 2021 worden opgestart.

Mobiliteit, infrastructuur en openbaar groen – programma 6

De PvdA vraagt of de fietspadverlichting tussen Vlodrop en Posterholt nog in de planning staat. Dit kunnen wij bevestigend beantwoorden. Wanneer de verlichting gerealiseerd wordt kunnen we nu nog niet precies zeggen. Verschillende soorten vleermuizen maken gebruik van de bomenrij langs de Angsterweg. Door het aanbrengen van permanente verlichting wordt het leefgebied verstoord. Een goed alternatief is het aanbrengen van slimme verlichting. Dit is echter geen kant-en-klaar product, vandaar dat we eerst gekozen hebben voor een pilot met een leverancier. Als we de pilot positief evalueren, wordt ook deze verlichting langs de Angsterweg aangebracht. Voldoet de verlichting niet aan onze verwachtingen dan wordt er gekozen voor een andere leverancier. We weten nu nog niet wanneer we die beslissing precies kunnen nemen, en zijn in overleg wanneer we voldoende informatie hebben kunnen vergaren om dit te doen. U wordt over de verdere ontwikkelingen op de hoogte gehouden.

Met betrekking tot de reconstructie Leropperweg zijn wij met diverse partijen (omwonenden, politie) in gesprek om te komen tot een definitief ontwerpplan. Het verbeteren van de verkeersveiligheid, waaronder ook de positie van de fietsers, is hierbij één van de belangrijkste randvoorwaarde.

Democraten Roerdalen vraagt hoe we de verdroging denken tegen te gaan, wat de concrete plannen zijn en wat er al gerealiseerd is. In alle boven- en ondergrondse plannen is de omgang met water een belangrijk afwegingskader. Waar mogelijk benutten we kansen en passen we een duurzame omgang met water toe, of stellen dit als eis bij ruimtelijke ontwikkelingen. Hierbij is het belangrijk om schoon regenwater zo veel mogelijk te scheiden, vast te houden en te infiltreren in het gebied waar het valt. Pas als dat niet mogelijk is, kijken we naar afvoer van het water. (voorbeelden hierbij zijn o.a. het realiseren van bergbezinkbassins en het project waterklaar d.w.z. afkoppelen regenwater)

Het veranderende klimaat zorgt voor uitdagingen op het gebied van hitte, droogte en wateroverlast. Dalende grondwaterspiegels zijn recent regelmatig in het nieuws. Oplossingen liggen niet voor het oprapen en de hele waterketen is aan zet om ons land en onze regio ‘klimaatbestendig’ te maken. Via de landelijke Deltaplannen, Deltaplan Hoge Zandgronden (DHZ) en Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (DPRA) komt in de toekomst ook subsidie voor maatregelen die bijdragen aan het tegengaan van onder andere droogte. Via dit spoor dragen we ook als Roerdalen projecten aan, die via de regio gebundeld worden en als één bod voor Zuid Nederland bij het Rijk worden ingediend. Daarnaast hebben we binnen de samenwerking van Waterpanel Noord regionaal stresstesten laten uitvoeren om op hoofdlijnen een beeld te krijgen van knelpunten op het gebied van hitte, droogte en wateroverlast. De komende periode proberen we aan de hand van regionalen en lokale risico-dialogen te komen tot een uitvoeringsagenda. Belangrijk hierbij is dat de hele keten aan zet is om deze belangrijke thema’s op de agenda te houden en integraal naar oplossingen te zoeken. Naast dit spoor werken we via campagnes zoals ‘waterklaar’ ook aan meer bewustwording bij burgers en bedrijven voor de water gerelateerde thema’s.   

Lokale heffingen

Inzake de kostendekkendheid leges doet zich een interessante ontwikkeling voor. Daar waar Ons Roerdalen aangeeft te streven naar zoveel mogelijk kostendekkendheid onder het mom van “de vervuiler betaald” geeft Roerstreek lokaal aan zich af te vragen of we alle leges wel kostendekkend moeten maken. Wij groeien steeds meer toe naar kostendekkendheid van leges. Dat is ook de weg die het college kiest, daarbij gesteund door eerdere signalen uit de gemeenteraad. In deze begroting is ook rekening gehouden met toenemende opbrengsten. In de raadsvergadering van december komt de legesverordening aan de orde. Dan wordt o.a. in ieder geval duidelijk gemaakt welke tarieven verhoogd zullen worden en de percentages kostendekkendheid worden inzichtelijk gemaakt. Het is dan aan uw raad om de gewenste richting aan te geven.

Ons Roerdalen doet de suggestie om te gaan tijdschrijven. De kostendekkendheid van onze legesproducten wordt berekend met behulp van een softwareprogramma dat bij meer dan 50 Nederlandse gemeenten in gebruik is. Dit programma rekent kostprijzen uit aan de hand van normtijden per functionaris per product. Verder worden voor de berekeningen de uurtarieven gebruikt op basis van de normsalarissen uit ons functieboek. De genoemde grip op dienstverleningsprocessen bereiken we door het toepassen van de lean-methodiek zoals beschreven in de paragraaf bedrijfsvoering van de Programmabegroting 2021 - 2024. Via deze methodiek werken we er samen aan om de processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen.

Financiële positie

Ons Roerdalen waarschuwt al voor een mogelijke artikel 12 status. Zover is het nog lang niet! Wij willen u erop wijzen dat er in onze tarieven nog een onbenutte belastingcapaciteit zit van € 1.439.000. Daarnaast is onze reservepositie nog ruim voldoende. Als College zijn we er niet op uit om de lasten voor onze burgers alsmaar te verhogen. Wij proberen de lastendruk zo laag mogelijk te houden. Maar we zullen nu alle lusten en lasten zoveel mogelijk moeten verdelen. Alvorens de provincie besluit tot een artikel 12 status zullen we de onbenutte belastingcapaciteit moeten gebruiken.